Η περίοδος 1944-1946 προδιέγραψε τις εξελίξεις προς την εμφύλια σύγκρουση, αν και το ΚΚΕ, με το τέλος των Δεκεμβριανών, έχοντας επιλύσει το πρόβλημα της ηγεμονίας μιας συμβιβαστικής στρατηγικής στο εσωτερικό του, απολάκτιζε τους αρνητές της (Βελουχιώτης) και διατύπωνε ένα μετριοπαθές πολιτικό πρόγραμμα που συνδυάστηκε με πολιτικές συμμαχιών με το Κέντρο. Ωστόσο, η αδυναμία του αστικού κόσμου να περιστείλει την πλειοψηφική κοινωνική απήχηση του ΕΑΜ με πολιτικά μέσα και η άτυπη δημιουργία ενός κράτους "έκτακτης ανάγκης" δημιούργησαν τις προϋποθέσεις της αναπόδραστης ρήξης.