Οκτώ μελετήματα για τη διεθνή και την ελληνική ιστορία της περιόδου
1917-1955 παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο με έναν κοινό στόχο: την
υπόμνηση της πιθανότητας μιας διαφορετικής τροπής που υπάρχει σε
κάθε κατάσταση. Όλα όσα ιστορούνται εδώ δεν ήταν παρά εκδηλώσεις
πιθανοτήτων και δυνατοτήτων που εμπεριείχαν και άλλους καθορισμούς
από εκείνους που επικράτησαν. Η ανίχνευση της συγκυριακής και κατά
περίπτωση αιτιότητάς τους περνά μέσα από τη διατύπωση ερωτημάτων
που αφορούν:
• στις σχέσεις των ισχυρότερων δυτικών χωρών με το κράτος των
Μπολσεβίκων στα πρώτα χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση
• στους λόγους μεταγραφής τριών γνωστών επεισοδίων –του Συμφώ-
νου Ρίμπεντροπ-Μολότωφ, της ‘συμφωνίας των ποσοστών’ και της Συμ-
φωνίας της Γιάλτας– σε μεταγενέστερα ιδεολογικά και πολιτικά ιδιώματα
• στη διάχυση ιδεολογικών στόχων και πολιτισμικών επιρροών σε υλι-
κές αντιλήψεις ισχύος κατά τη διαμόρφωση της αμερικανικής στρατηγικής
στην περίοδο 1945-1950
• στο πλήθος των δυνατοτήτων και πιθανοτήτων που καταγράφηκαν
αλλά δεν πραγματώθηκαν κατά την πρωτεϊκή δεκαετία 1945-1955
• στα ερμηνευτικά σχήματα για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, τον κα-
νονιστικό λόγο και τις περιπλανήσεις τους μεταξύ ακαδημαϊκής και δημό-
σιας ιστορίας
• στην ερμηνεία των Δεκεμβριανών ως μια αμοιβαία προειδοποίηση
• στην πρόσληψη του διεθνούς περιβάλλοντος από το ΚΚΕ στην περί-
οδο του εμφυλίου πολέμου
• και στην αντιστοίχιση των ‘αμαρτιών’ του Νίκου Ζαχαριάδη με το
εμπειρικό υλικό στην ίδια περίοδο
Πραγματικότητες, προσλήψεις και εναλλακτικές διαδρομές συνδέουν
αυτά που έγιναν με εκείνα που θα μπορούσαν να έχουν γίνει, αποκηρύσσο-
ντας τον κανονιστικό ιστοριογραφικό λόγο και το είδος της ‘μνημειακής’
ιστορίας που αγνοεί τα αίτια και την εξέλιξη των φαινομένων και καταπιά-
νεται με τα αποτελέσματά τους, υμνώντας τα ή καταδικάζοντάς τα.